طبق گذاری بر کندوی زنبور عسل
اصولا” طبقه گذاری برای کندوها به پنج منظور صورت می‌گیرد.
• جهت افزایش جمعیت کندو
• جهت ذخیره عسل و عسلگیری
• جهت تقسیم کندو
• جهت ادغام کندوها
• کندوهای دو ملکه‌ای
مزایای طبقه گذاری:
• فعالیت ملکه محدود نمی‌شود.
• بافت کندو تغیر یافته و شانهای کهنه و قدیمی که سیاه شده‌اند با انتقال به طبقات بالا و ذخیره عسل از رده خارج می‌شود.
• باعث افزایش جمعیت کندو می‌شود.
• یک عامل بازدارنده در فرایند بچه‌دهی است.
• ادغام کندوها با استفاده از طبق راحت‌تر است.
• عملکرد و بهره وری کندو بالا می‌رود.
• لازمه تکثیر و تقسیم کندو طبقه گذاری است.
• کمک به تهویه داخل کندو
• در سیستم دو ملکه‌ای کندوها الزاما” نیازمند صبقه می‌باشد.
• در پرورش ملکه از کندوهای مطبق بعنوان جمعیت پرستار و حتی بعنوان انکوباتور از طبقه بالا استفاده می‌کنند.
قاعده و اصول کلی طبقه گذاری در سه مورد اول بشرح ذیل است:
اگر ما بیایم روی یک کندو که دارای جمعیت بیشتر بوده و فضای خالی و کافی جهت افزایش جمعیت وجود نداشته باشد، یک طبقه گذاشته و چند صفحه موم آجدار و حتی پوکه خالی و شان عسل را در آن قرار دهیم، قطعا” زنبوران تمایلی به ورود در طبقه بالا را نخواهند داشت. زیرا ما در آن صورت، به سیستم بیولوژی و فیزیولوژی کلنی زنبورعسل در کندو دقت نکرده‌ایم.
معمولا” همه جانوران و بخصوص موجودات اجتماعی در لانه خود فرم و نظم خاصی برای زندگی و زاد ولد آرایش داده‌اند. بعنوان مثال آذوقه‌های حیاتی را در جاها یی از آشیانه ی خود ذخیره می کنند، که ضمن جلوگیری از فساد آن، دسترسی به آنها آسان‌تر و راحتر شده و همچنین به لحاظ امنیت غذایی مشکلی نداشته باشند.
با این مقدمه ترتیب و آرایش ذخیره آذوقه بوسیله نیروی تدارکات کندو و همچنین تخمریزی ملکه در کندو، طوری است که ضمن دسترسی آسان به غذاهای ذخیره شده بخصوص نان گرده و جلوگیری از اتلاف انرژی، امنیت غذایی نیز در کندو تأمین شود. به این صورت که ملکه تخمریزی خود را دراولین حلقه یعنی در وسط شان انجام می‌دهد و سپس در دومین حلقه، ذخیره گرده که از نظر غذایی فوق العاده حائز اهمیت است، صورت گرفته و در جوانب و حواشی کادرها، عسل کنسرو می‌شود.
عین این سیستم در فضای داخل کندو هم حاکم است یعنی اگر کندو را یک توپ در نظر بگیریم تخم و لارو در مرکز آن و محل ذخیره گرده در لایه دوم و بلاخره عسل در جوانب و حواشی کندوها قرار گرفته است. نکته‌ای که زنبوردار در حین طبقه گذاری می‌بایست مراعات کند حفظ کرویت و آرایش شانهای کندو است به این صورت که همان نظم و آرایشی که در آشیانه زنبوران وجود دارد، همان سیستم و آرایش موجود درداخل کندو حفظ و به طبقه جدید منتقل کند. یعنی هم تخم و لارو و هم گرده و هم شان عسل به طبقه بالا منتقل شود در غیر اینصورت و یا در غیاب هر یک از محصولات در طبقه بالا، زنبوران چندان تمایلی جهت ورود به آنجا را نخواهند داشت. زیرا کرویت کندو حفظ نشده است.
برای این منظور کندویی که مستحق طبقه گذاری به منظور افزایش جمعیت است، می‌بایست ترجیحا” تعداد سه عدد شان قدیمی که دارای تخم و لارو سربسته (سرپوش سلولها هرچه قدر سیاه ترباشد بهتر است) که حاوی عسل و گرده کافی هم بوده، به طبق بالا انتقال می‌دهیم و بجای شانهای خالی صفحات موم آجدار را طوری قرار می‌دهیم که اولا” هر کدام از صفحات در وسط دو شانی که دارای تخم و لارو سربسته است قرار گیرد.
ثانیا” برای این منظور و حفظ کرویت کندو، صفحات موم آجدار را بصورت “دو در یک” در داخل کندو قرار می‌دهیم. بعبارت دیگر بعد ازبرداشتن سه عدد شان که حاوی لارو و گرده و عسل از بدنه کندو است، بجای آنها اینگونه عمل می‌کنیم. دو شان قدیمی را به کناره کندو منتقل کرده و بعد از آنها یک صفحه موم آجدار قرار می‌دهیم. مجددا” بعد از دو شان قدیمی دیگر یک صفحه موم آجدار و به همین ترتیب موم آجدار آخری و سومی را بعد از دو شان دیگر قرار می‌دهیم.
(به صورت دو در میان یعنی دو شان قدیمی و یک صفحه موم آجدار) در صورت لزوم می‌توان یک صفحه موم آجدار را در طبقه بالا و جلو شانها قرار داد تا بدین وسیله از موم بافی‌های بی‌مورد جلوگیری کرد. بعضی از زنبورداران بجای صفحه موم آجدار مذکور در طبقه بالا از قابهای دایره‌ای (چنبره) که فاقد صفحه موم هستند، استفاده می‌کنند. زیرا اولا” اینگونه قابها علاوه بر موم‌بافی، باعث افزایش جمعیت زنبوران نرشده که نقش بسیار مهمی را در حفظ تعادل کلنی و جفت‌گیری ملکه ایفا می‌کند. ثانیا” زنبوردار با این کار خود صاحب عسل شان خوب و مشتری پسند نیز می‌شود.
بطورکلی اهم نکاتی که باید درمورد طبقه گذاری رعایت شود عبارتند :
• هیچ وقت نباید دو صفحه موم آجدار بصورت پشت سرهم و در کنار هم قرار گیرند.
• ترجیحا” صفحات موم آجدار در وسط شان‌هایی که دارای تخم و لارو سربسته هستند قرار گیرد.
• طبقه را باید به کندویی گذاشت که هر دو طرف همه شانهای آن پر اززنبور بوده و فضای کافی برای تخم ریزی ملکه وجود نداشته باشد. گاها” دراینگونه کندوها تراکم جمعیت به حدی می‌رسد که مقداری از کلنی در جلو سوراخ پرواز کندو خوشه می‌بندد.
• هیچ وقت نباید صفحات را به تنهایی در طبقه بالا گذاشت.
• از قرار دادن صفحه موم آجدار در جوانب کندو جدا” خودداری کنید.
• در حین طبق گذاری باید مواظب ملکه بود.
• تعداد صفحات موم آجدار با تراکم جمعیت کندو باید متناسب باشد.
• طبقه گذاری می بایست در فصل افزایش جمعیت و عسل گیری صورت بگیرد.
• برای جلوگیری از اتلاف انرژی بعد از طبقه گذاری می‌بایست محل اتصال طبقه و بدنه کندوی اصلی را از بیرون و با مواد لازم ایزوله کرد.
• حدالمقدور شانهای سیاه و کهنه را به طبقه جدید منتقل می‌کنند. زیرا در این صورت شانهای سیاه و کهنه تبدیل به عسل شده و از کندو خارج می‌شود.
• قابهای حاوی تخم و لارو در وسط سایر قابها قرار می‌گیرد.
• همانطوری که اشاره شد نباید آرایش و ترکیب شانهای کندو را به هم زد.
